Bespiegelingen,
overwegingen, reflectie, hersenwerk, overpeinzingen, contemplaties,
gefilosofeer
‘Landschap is de ruimte tussen gebouwen.’ (Bron onbekend)
Ton
Lemaire
cultureel
antropoloog en
cultuurfilosoof
1941-
Filosofie
van het landschap 1970
13-9 Hij
(Petrarca,
red.) zoekt troost voor zijn verwarring in de Belijdenissen van
Augustinus die hij bij zich had, en zijn oog valt tot zijn schrik op
de volgende passage: “En de mensen gaan hoge bergen bewonderen en
de wijde zee en machtige stromen en de onmetelijkheid van de oceaan
en de loop van de sterren, en zij verliezen daarmee zichzelf.”
Petrarca
betreurt dan zijn vermetele beklimming van de berg en verwijt zich
zijn verkeerde mentaliteit, want hij had toch, zegt hij bij zichzelf,
moeten weten dat (…) buiten de ziel niets de moeite waard is om
bewonderd te worden.
14-6 ...wil
men een kultuur treffen in haar werkelijke dimensie, dan moet men
bij voorkeur zoeken naar de beleving en vormgeving van haar ruimte.
20-15 In
de schilderkunst valt dan ook te konstateren dat individu en
landschap ongeveer tezelfdertijd verschijnen: het subjekt en zijn
landschap, portret en achtergrond, zijn vondsten van dezelfde nieuwe
geest.
25-25 Zo
is het verschijnen van het landschap (in de schilderkunst, red.) in
het westen tussen ongeveer 1400 en 1550 tegelijk uitdrukking van de
onderwerping van de wereldruimte aan de wil van de berekenende en
alziende mens, alsook teken van een zekere verwijdering tussen mens
en milieu, van een verlies van intimiteit en vanzelfsprekend
toebehoren van de mens aan zijn landschap.
31-25 (Henri-Frédéric
Amiel, red.): “un paysage est un état d’âme” (een landschap
is een state of mind, red.)
Mischa
Cohen
auteur,
redacteur
Vrij
Nederland 23-03-2017
In
(...) dit tijdperk van de mens, zijn we volgens Lemaire meer dan ooit
verantwoordelijk voor een leefbare planeet en daaronder valt behalve
het tegengaan van de klimaatverandering ook het beëindigen van de
massale slachting van jaarlijks miljarden dieren in de bioindustrie.
‘We moeten een middenweg zien te vinden tussen cynisme en
naïveteit. Wij als mensen zijn, anders dan andere dieren, in staat
tot de grootste destructie maar ook tot het grootste altruïsme. Onze
tragiek is dat we die mogelijkheden allebei in ons hebben.’
filosoof
1452-1519
De
dieren lijden en hun gejammer vervult de lucht. De bossen vallen ten
prooi aan vernietiging. De bergen worden opengescheurd voor de
metalen die in hun aderen groeien. En de mens looft en prijst degenen
die aan de natuur en aan de mensheid de grootste schade berokkenen.”
Walentin
Rasputin
Siberisch
auteur 1973-2015
Ieder
mens is mede verantwoordelijk voor wat er met de natuur gebeurt.
C.F.
van Beusekom
Auteur,
oud directeur van Staatsbosbeheer
De
Gids 1997
Het
betoog (‘Het verloren landschap’, De
Gids
1996) van Lemaire, een essay van enkele bladzijden, heeft de volgende
strekking. Het historisch gegroeide Nederlandse landschap is, vooral
na de oorlog, in de kern aangetast door de moderne techniek. De
harmonie tussen mens en omgeving raakt verbroken. De industriële
samenleving produceert leegte en disharmonie. Van schijnbare
lichtpunten zoals grootschalige natuurontwikkeling moet men niet te
veel verwachten; ook die zet het levende cultuurlandschap buiten
spel. Lemaires betoog is bepaald niet optimistisch…
De
toeristenindustrie zal tot de laatste snik van het landschap blijven
roepen hoe mooi ons land nog is, maar steekt geen vinger uit wanneer
de kip met de gouden eieren wordt geslacht. Het publiek, opgegroeid
in betondorp, slikt immers alles voor zoete koek? Geef de fietsroute
een streekeigen naam en plaats informatieborden vol vogels, bloemen
en vissen. De consument ziet niet dat die al lang weg zijn. Hoe mooi
zijn niet de ruisende maïsvelden in het Twentse coulissenlandschap
met zijn eeuwenoude Saksische boerderijen? De argeloze wandelaar valt
het niet op dat de coulissen al lang zijn opgeborgen, dat
ligboxenstallen, varkensschuren en persvoerkuilen het beeld bepalen
en dat de Saksische boerderij eigenlijk een pannenkoekenhuis is of
een tweede woning met nepvakwerk, des avonds gehuld in romantisch
schijnwerperlicht.
Bij
al deze veranderingen valt het op dat de regionale schaal die de
cultuurlandschappen aan het begin van deze eeuw nog kenmerkte, is
verdwenen. Snelwegen storen zich niet aan patronen in
cultuurlandschappen. Het gebruik van streekeigen materialen of
streekeigen bouwwijzen is aan het verdwijnen. Nieuwbouwwijken zien er
van noord tot zuid, van oost tot west eender uit. Ook in de landbouw
zijn de tendensen in het hele land gericht op eenvormigheid. Overal
stelt de landbouw dezelfde eisen aan verkaveling, ontwatering en
bemesting. Er ligt een nieuwe (inter)nationale laag over het
landschap die het eeuwenoude, regionale cultuurlandschap vervaagt.’
‘In de aanpassing van het cultuurlandschap spelen natuurlijke
beperkingen nauwelijks nog een rol.
Auteur,
journalist 1962-
De
Volkskrant 10 augustus 2017
Iedereen
ziet ook iets
anders natuurlijk. De één ziet dat het landschap groen is, en dat
er voedsel wordt verbouwd, dus dan zal het wel goed zijn, want er
zijn toch milieuregels. De ander ziet dat het landschap is
uitgekleed, zoals dat heet, een landschap vol mest, bruin met een
vette laag groen eroverheen. Parallelle werelden, verschillende
bubbels. Boerenorganisatie LTO Noord was (...) oprecht verbaasd over
de golf van verontwaardiging die uitbrak na haar oproep aan gemeenten
op tijd de bermen te maaien. Geen idee dat veel mensen die wegbermen
nu juist zien als laatste houvast voor wilde planten, vlinders en
bijen op het platteland.
In
mijn gedachten probeer ik het landschap weer aan te kleden.
De
Volkskrant 13
december 2018
Niet
alleen het museumlandschap. Ik wilde ook het gewone platteland zien,
dat nog altijd meer dan de helft van ons grondgebied beslaat. En dan
wordt de aanblik soms pijnlijk.
Almaar
drukker en drukker wordt het, het gaat van twee- naar drie- naar
vier- of vijfbaans. Dat is natuurlijk de kern van het verhaal: de
druk op het landschap wordt almaar groter.
Serj
Tankian
schrijver/zanger
1976-
We
are here to nurture our planet, not fucking destroy it.
Willem
Kloos
Nederlands
dichter 1859-1938
Ik
hou van de natuur, maar ik moet er wat te drinken bij hebben.
Reacties
Een reactie posten